Groen gas uitgelegd: van reststromen naar schone energie waar je direct van profiteert

Groen gas is hernieuwbaar methaan uit reststromen zoals mest, GFT en slib, opgewaardeerd tot aardgaskwaliteit en direct inzetbaar in je cv, kooktoestel, industrie of als (bio-)CNG. Het verlaagt je CO2-voetafdruk en biedt flexibiliteit dankzij opslag en inzet via het bestaande gasnet, met garanties van oorsprong die de herkomst borgen. Je ontdekt hoe het wordt gemaakt (vergisting, vergassing, power-to-gas), de kansen en aandachtspunten zoals methaanlekken, beschikbare volumes en prijs, én wat er in Nederland en België aan beleid en steun speelt.

Wat is groen gas

Groen gas is hernieuwbaar gas dat chemisch gelijk is aan aardgas en dus vooral uit methaan bestaat, maar dan gemaakt uit hernieuwbare bronnen. Meestal ontstaat het door vergisting van organische reststromen zoals mest, GFT-afval, rioolslib en voedingsresten; vergisting is een natuurlijk proces waarbij micro-organismen zonder zuurstof biogas maken. Dat ruwe biogas wordt vervolgens “opgewaardeerd”: CO2, water en zwavelverbindingen worden eruit gehaald tot je bijna puur methaan overhoudt, dat je via het bestaande gasnet kunt gebruiken. Er is ook power-to-gas: met groene elektriciteit maak je waterstof, die je met afgevangen CO2 omzet in synthetisch methaan. Omdat de koolstof uit recente biomassa komt, is de CO2-voetafdruk veel lager dan bij fossiel aardgas, zeker als je let op duurzaamheidseisen en methaanlekken beperkt.

Voor jou betekent dit dat je groen gas in principe in dezelfde apparaten kunt inzetten als aardgas, zoals je cv-ketel, kooktoestel of bedrijfsbrander, en dat ook mobiliteit (CNG/biomethaan) en industrie ermee uit de voeten kunnen. Certificaten, zogeheten garanties van oorsprong, bewijzen de herkomst en kwaliteit, zodat je weet wat je afneemt. Groen gas biedt daarnaast flexibiliteit: je kunt het opslaan in het gasnet en inzetten wanneer je het nodig hebt, wat handig is naast zon en wind. De beschikbare volumes blijven wel afhankelijk van duurzame reststromen en prijsontwikkelingen.

[TIP] Tip: Vraag naar Garanties van Oorsprong en de herkomst van groen gas.

Hoe wordt groen gas gemaakt

Groen gas maak je door energie uit organische reststromen om te zetten in methaan dat dezelfde kwaliteit heeft als aardgas. Meestal begin je met mest, GFT, rioolslib of voedselresten die je in een afgesloten tank laat vergisten; micro-organismen zetten dit zonder zuurstof om in biogas met vooral CO2 en methaan. Dat ruwe biogas zuiver je vervolgens met technieken als waterwassing, membranen of PSA, waarbij je CO2, zwavel en vocht verwijdert tot je biomethaan van circa 96 procent krijgt. Daarna regel je druk, geur en gaskwaliteit, zodat het voldoet aan net-eisen en je het kunt injecteren in het gasnet of als CNG kunt gebruiken.

Een tweede route is vergassing van houtige reststromen, gevolgd door methanatie tot synthetisch methaan. Ook power-to-gas groeit: je maakt met groene stroom waterstof en laat die met afgevangen CO2 reageren via de Sabatierreactie. In alle gevallen let je op duurzaamheid, benut je restwarmte, behandel je digestaat netjes en beperk je methaanlekken, zodat je daadwerkelijk een lage CO2-voetafdruk haalt.

Grondstoffen en duurzaamheid

Voor groen gas gebruik je bij voorkeur reststromen: mest, GFT, rioolslib en agrarische restproducten die anders laagwaardig verbrand of gestort zouden worden. Zo voorkom je concurrentie met voedsel en bescherm je natuur en bodem. Duurzaamheid begint bij de herkomst: kies lokale stromen om transportemissies te beperken en vermijd teelt van energiegewassen speciaal voor gas. Tijdens het vergisten let je op lekdichtheid om methaanuitstoot te minimaliseren, want elke ontsnapping ondermijnt de klimaatwinst.

Het overblijvende digestaat (de vloeibare mestfractie na vergisting) gebruik je idealiter als meststof, met aandacht voor nutriëntenbalans en hygiëne. Certificering via garanties van oorsprong en Europese duurzaamheidscriteria borgt herleidbaarheid en CO2-prestaties. Zo weet je dat je groen gas niet alleen hernieuwbaar is, maar ook écht bijdraagt aan een circulaire en betaalbare energievoorziening.

Productietechnieken (vergisting, vergassing, power-to-gas)

Deze vergelijking laat in één oogopslag zien hoe vergisting, vergassing en power-to-gas groen gas produceren, welke input ze nodig hebben en wanneer ze het meest geschikt zijn.

Kort samengevat: vergisting is het meest volwassen voor natte reststromen, vergassing ontsluit droge biomassa op grotere schaal, en power-to-gas koppelt variabele hernieuwbare elektriciteit aan het gasnet maar vraagt betaalbare groene stroom en beschikbare CO2.

Bij vergisting zet je micro-organismen zonder zuurstof natte biomassa zoals mest, GFT en slib om in biogas, een mix van methaan en CO2. Het proces draait warm en constant; met voorbehandeling en processturing haal je stabiel rendement en kun je het biogas later opwaarderen tot groen gas. Vergassing is thermochemisch: bij hoge temperatuur (circa 700-900 °C) verander je droge, houtige reststromen in syngas (CO en H2).

Via methanatie maak je daar synthetisch methaan van. Power-to-gas begint met elektrolyse: je zet groene stroom om in waterstof en laat die met afgevangen CO2 reageren (Sabatier) tot methaan. Vergisting is nu het meest toegepast, terwijl vergassing en power-to-gas vooral opschalen voor grotere volumes en flexibiliteit naast zon en wind.

Opwaarderen en injectie in het gasnet

Na vergisting of vergassing zuiver je ruwe biogas tot biomethaan dat voldoet aan gaskwaliteit. Je verwijdert CO2, water, H2S en siloxanen met technieken als waterwassing, membranen, PSA of aminescrubbing, zodat het methaangehalte hoog genoeg is en de Wobbe-index binnen de netnorm valt. Daarna regel je druk en temperatuur, verlaag je het dauwpunt en voeg je een geurstof toe, vaak THT, zodat lekkages snel opvallen. Soms corrigeer je de energie-inhoud met een beetje propaan om aan lokale H- of L-gaskwaliteit te voldoen.

Voor injectie bouw je een netaansluitstation met compressie, terugstroombeveiliging, meet- en kwaliteitscontrole en continue monitoring. De netbeheerder keurt je gas en registreert volumes; op basis daarvan krijg je garanties van oorsprong. Door methaanslip te minimaliseren en flare-veiligheid te borgen, haal je daadwerkelijk klimaatwinst.

[TIP] Tip: Controleer GvO-certificaat: groen gas is opgewaardeerd biogas op aardgaskwaliteit.

Toepassingen, voordelen en aandachtspunten

Groen gas kun je één-op-één inzetten waar je nu aardgas gebruikt: voor verwarming en warm water in huis, koken, en in bedrijven voor proceswarmte of stoom. Ook in mobiliteit werkt het, bijvoorbeeld als bio-CNG voor vuilniswagens, bussen en vrachtwagens met een aardgasmotor. Een groot voordeel is dat je het bestaande gasnet en je huidige toestellen kunt blijven gebruiken, waardoor overstappen snel en betaalbaar kan. Daarnaast is groen gas flexibel: je kunt het opslaan in het netwerk en precies inzetten wanneer zon en wind minder leveren, wat de energievoorziening stabieler maakt.

Omdat het uit reststromen komt, verlaag je je CO2-voetafdruk en voorkom je verspilling, zeker als methaanlekken in de keten goed zijn afgevangen. Let wel op een paar punten: de hoeveelheid echt duurzame grondstoffen is beperkt, dus volumes groeien stap voor stap. Prijzen kunnen schommelen en certificering met garanties van oorsprong blijft belangrijk om herkomst en klimaatwinst te borgen. Zie groen gas daarom als slimme aanvulling naast isoleren, elektrisch koken en (hybride) warmtepompen.

Toepassingen in huis, mobiliteit en industrie

Met groen gas kun je thuis direct aan de slag: je cv-ketel, kooktoestel en geiser functioneren er net zo op als op aardgas, en in een hybride warmtepomp levert het gas de piekwarmte op koude dagen. In mobiliteit tank je biomethaan als CNG, waardoor bestelwagens, bussen en vrachtwagens met aardgasmotoren schoner draaien; voor langeafstandstransport en scheepvaart kun je opgewaardeerd biomethaan ook als bio-LNG inzetten.

In de industrie gebruik je groen gas voor proceswarmte, stoomketels en hoge-temperatuurbranders, of in WKK-installaties die tegelijk elektriciteit en warmte leveren. Praktisch voordeel is dat je het bestaande gasnet en je apparatuur behoudt, terwijl je via garanties van oorsprong kunt aantonen dat je daadwerkelijk hernieuwbare energie gebruikt.

Voordelen voor klimaat en energiesysteem

Groen gas levert klimaatwinst op én versterkt het energiesysteem. De voordelen worden het grootst wanneer je duurzame stromen inzet en de hele keten zorgvuldig beheert.

• Lagere broeikasgasimpact: de CO2 uit biogene bronnen circuleert kort in de koolstofkringloop en je voorkomt extra methaanuitstoot door mest en GFT gecontroleerd te vergisten; met een lekvrije keten en verantwoorde grondstoffen zijn de totale emissies duidelijk lager dan bij fossiel aardgas.
• Flexibele energie­buffer: opslag via het gasnet en ondergrondse voorraden maakt seizoensmatige inzet mogelijk, terwijl groen gas snel is bij te schakelen wanneer zon en wind minder leveren.
• Sterkere systeemintegratie: power-to-gas zet stroomoverschotten om in gas, vermindert netcongestie en afschakeling van wind- en zonnestroom; bestaande leidingen en toestellen blijven bruikbaar, wat betrouwbaarheid en betaalbaarheid ondersteunt.

Zo helpt groen gas zowel bij emissiereductie als bij de integratie van meer hernieuwbare elektriciteit. Het fungeert als vangnet naast directe elektrificatie.

Risicos en beperkingen (methaanlekken, schaal, prijs)

Groen gas kent ook zwakke plekken die je serieus moet nemen. Methaan is een krachtig broeikasgas, dus kleine lekken bij vergisting, opslag, opwaardering en injectie kunnen je klimaatwinst snel wegvagen; lekdetectie, gasdichte afdichtingen en een goed ingestelde fakkel als noodafvoer zijn daarom cruciaal. De schaal is beperkt door echt duurzame grondstoffen: je wilt vooral reststromen gebruiken, maar die zijn verspreid, seizoensafhankelijk en logistiek kostbaar.

Bovendien past niet elke locatie op het gasnet of binnen de beschikbare H- of L-gaskwaliteit en netcapaciteit. Prijs speelt mee: de kostprijs ligt vaak boven fossiel, terwijl je afhankelijk bent van subsidies, garanties van oorsprong en grillige energie- en CO2-prijzen. Reken dus op schommelingen en richt je inzet waar elektrificatie lastig is en de waarde het grootst.

[TIP] Tip: Gebruik groen gas in bestaande ketel; controleer garanties van oorsprong, prijs.

Groen gas in Nederland en België

In Nederland is groen gas sterk in opkomst: tientallen installaties zetten reststromen om in biomethaan en leveren dit direct op het regionale gasnet. Je ziet dat vooral de SDE++-subsidie en bij mobiliteit de handel in hernieuwbare brandstofeenheden de businesscase dragen, terwijl garanties van oorsprong via Vertogas de herkomst borgen. Energieleveranciers bieden je groen gas vaak boekhoudkundig aan: je verbruikt gas uit het net, en met certificaten koppel je daar hernieuwbare productie aan. Netbeheerders zorgen voor kwaliteitscontroles, en er ligt een duidelijke ambitie om richting 2030 fors op te schalen, zodat industrie, gebouwde omgeving en mobiliteit meer kunnen meedoen.

In België groeit de markt snel vanuit pilots naar serieuzere injectie, met certificering en toezicht via de regionale autoriteiten (VREG in Vlaanderen, CWaPE in Wallonië en Brugel in Brussel). Je kunt biomethaan afnemen via leveranciers of inzetten als bio-CNG of bio-LNG, afhankelijk van je toepassing. Aansluitvoorwaarden en netcapaciteit vragen soms om maatwerk, en de beschikbaarheid blijft gekoppeld aan duurzame reststromen. Samen zorgen beleid, certificering en het bestaande gasnet ervoor dat je vandaag al kunt starten met groen gas, terwijl verdere opschaling nodig blijft om impact te maken waar elektrificatie lastig is.

Certificering en garanties van oorsprong

Garanties van oorsprong (GvO’s) bewijzen dat jouw gas echt als groen is geproduceerd. In Nederland worden ze uitgegeven per megawattuur door Vertogas; in België beheren regionale instanties het systeem (VREG, CWaPE en Brugel). Een GvO bevat details over installatie, grondstof, productiedatum en land, zodat je herkomst en klimaatprestatie kunt verifiëren. Je verbruikt fysiek gas uit het net, maar koppelt boekhoudkundig GvO’s aan je afname om je verbruik als groen te mogen claimen.

Handel en overdracht verlopen via het Europese AIB-systeem, wat dubbele telling voorkomt. GvO’s hebben een beperkte geldigheidsduur en worden na gebruik geannuleerd. Periodieke audits, metercontrole en massabalansregels borgen dat volumes kloppen en dat alleen duurzame, aantoonbare productie wordt gecertificeerd.

Beschikbaarheid via leveranciers en netbeheerders

Je krijgt groen gas meestal via je energieleverancier, die je verbruik koppelt aan garanties van oorsprong van producenten die op het regionale gasnet injecteren. Fysiek stroomt er altijd een mix door de leidingen; via certificaten maak je jouw afname groen. Netbeheerders regelen aansluiting van installaties, meten volumes en bewaken kwaliteit, druk en geur, maar zij verkopen geen gas. Beschikbaarheid hangt af van lokale productie, netcapaciteit en de snelheid waarmee nieuwe projecten worden aangesloten.

In Nederland leveren regionale netbeheerders en in België werken distributienetbeheerders samen met transmissienetbeheerder Fluxys voor injectie en transport. Voor grotere afnemers zijn maatwerkcontracten of directe inkoop van GvO’s mogelijk, terwijl je voor mobiliteit biomethaan vaak via CNG- of LNG-aanbieders afneemt.

Beleidsdoelen en subsidies richting 2030

Richting 2030 zet beleid stevig in op opschaling van groen gas. Europa stuurt met REPowerEU op circa 35 miljard m3 biomethaan per jaar en met RED III op hogere hernieuwbare en transportsubdoelen. In Nederland ligt de lat bij enkele miljarden kubieke meter rond 2030, met SDE++ als belangrijkste productiesubsidie die het gat met de marktprijs dicht, aangevuld met hernieuwbare brandstofeenheden (HBE’s) voor inzet in mobiliteit en investeringssteun voor vergisting, opwaardering en netaansluiting.

Duurzaamheidscriteria, certificering en methaanreductie-eisen worden tegelijk aangescherpt. In België stimuleren federale en regionale plannen de eerste grootschalige injecties, met certificering via de regio’s, gerichte calls en steun voor projecten, terwijl biomethaan kan meetellen voor vervoersquota. Je ziet steeds vaker langjarige afnamecontracten en netcapaciteitsafspraken die projecten bankabel maken en prijsrisico’s beperken.

Veelgestelde vragen over wat is groen gas

Wat is het belangrijkste om te weten over wat is groen gas?

Groen gas is hernieuwbaar gas, meestal opgewaardeerd biogas tot aardgaskwaliteit. Het ontstaat uit vergisting/vergassing of power-to-gas, wordt in het gasnet geïnjecteerd en vervangt fossiel gas voor verwarming, mobiliteit en industrie met lagere klimaatimpact.

Hoe begin je het beste met wat is groen gas?

Begin met verbruik verminderen, daarna vraag je leverancier naar groen-gascontracten met Garanties van Oorsprong. Controleer beschikbaarheid bij je netbeheerder, technische compatibiliteit van je ketel/apparatuur (meestal gelijk aan aardgas), en bekijk subsidies/regelingen in Nederland of België.

Wat zijn veelgemaakte fouten bij wat is groen gas?

Fouten: denken dat groen gas onbeperkt en emissievrij is; geen GvO’s checken; dubbeltellen met CO2-compensatie; feedstock-duurzaamheid negeren; methaanlekken onderschatten; prijsvolatiliteit vergeten; en productie verwarren met gebruik van onopgewaardeerd biogas in aardgasnettoepassingen.